Takdim
ÜSTADNAME iki ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, Osmanlı’nın yükselme döneminde Sadrazamlık yapmış Damat Lütfü Paşa’nın ASAFNAMESİ ile gerileme döneminde Defterdarlık ve Valilik gibi üst düzey görevlerde bulunan Defterdar Mehmet Sarı Paşa’nın Devlet Adamlarına Öğütler eserine yer verilmiştir.
İkinci bölümde ise, 1879-2016 yılları arasında Osmanlı ve Cumhuriyet tarihinde görev yapan vergi denetim elemanları ve bunların geçirdikleri evreler tarihsel kronoloji takip edilerek ele alınmıştır. Osmanlı’dan günümüze intikal eden en köklü vergi denetim elemanları Maliye Müfettişleridir. Maliye Müfettişliği, 1879 yılında II. Abdülhamid fermanı ile kurulmuş olup 150 yıllık köklü bir geçmişe sahiptir. Ancak, süreç içerisinde zaman zaman lagvedilmek veya dar bir kadroya insihar etmekle karşıya karşıya kalmış ve
hüviyetini koruyamamıştır. Teftiş Heyetinin geçirdiği bu evreler objektif bir değerlendirme ile ele alınmıştır. Binaenaleyh Maliye Müfettişliğinde, icra kılınan tetkikat ve tahkikatlarda kemiyetten ziyade keyfiyete ehemmiyet verilmiştir.
Maliye Müfettişlerinden sonra en eski geçmişe sahip vergi denetim elemanları Vergi Denetmenleri’dir. 1926 tarihinde Kazanç Vergisi Kanunu ile oluşturulan Tahakkuk Müfettişliği bu mesleğin geçmişinde önemli yere sahiptir. Süreç içerisinde denetim görevi gören tahsilat müfettişi, varidat tetkik memuru, pul tetkik memuru, maliyet teftiş heyeti tetkik memurları ile birleşerek 1936 yılında varidat kontrol memurluğu unvanı ihdas edilmiştir. Gelir kontrol memuru, tahsil kontrol memurluğunu da içine alarak 1950 yılında vergi kontrol memurluğu, 1994 yılında vergi denetmenliği oluşturulmuştur. Bu nedenle vergi denetmenleri geçmişte olduğu gibi günümüzde de birçok unvanı bünyesinde toplayarak birleştirici rol oynamıştır.
1929 tarihinde pul müfettişliği unvanı ihdas edilmiş ancak çok geçmeden bu unvanlarda görev yapanlar hiçbir işleme gerek kalmaksızın 1936 tarihinde Varidat Kontrolörü olarak atanmışlardır. 1942 yılında kurulan tahsilat kontrolörü unvanı da 1946 yılında kurulan gelirler kontrolörlüğü unvanı ile birleştirilmiştir. Bu nedenledir ki, gelirler kontrolörlerinin geçmişinde pul müfettişliği vardır ve kökeni ve aslı bundan ibarettir.
Kitabın dijital versiyonu için TIKLAYINIZ.