Page 32 - ÜSTADNAME
P. 32
Muharrem ÖZDEMİR - ÜSTADNAME
23. Ve meratibde defteri emini, anun altına şehri emini, anun altına reisülküttab otururlar.
Ve şehr emini yüzyirmi akçe ulufe mutasarrıf olur. Küttab meratibinde reisülküttab, anun
altına yeniçeri katibi, anun altına rüznameci, anun altına sipahiler katibi, anun altına
mukabeleci ve mukataacı, anun altına tezkireci, anun altına reis katibleri oturur. Yukarıda
mezkur olan küttab hace makamındadır. Anlar Divan’a uzun yenli üst kaftanlı ile geleler.
Reis katibleri neferdir ve bu zikr olunan küttabın azl ü nasbı defterdarlarıma müfevvazdır.
Anların hüddamıdır.
24. Ve ulufeli müteferrika çaşnigirlerden mukaddemdir. Çaşnigirlerden sonra tımar
müteferrikasıdır. Anlardan aşağı çavuşlardır. Çavuşlar ile katibler kangısı eski ise ana
itibar olunur. Ve çavuş ve kâtip tımarı serbesttir. Ve ulufe müteferrikalarının yolu tımar
defterdarlığıdır. Tımar defterdarlarının yolu defter kethüdalığıdır. Ve Rumeli’nin defter
kethüdası riayet olunduk da mal defterdarı olmak caizdir. Ve reis katiblerinin yolu hazine
katibi olub mukataacı ve muhasebeci olmak kanunumdur.
25. Ve sahn mollaları makam-ı mevleviyettedir. Anlar cümle sancak beğlerine tasaddur
ederler. Ve dahil müderrisi ve haric müderrisi dahi makam-ı mevleviyettedir. Ve harici ve
dahil ve sahn ellişer akçe ile olur.
1.2.1.4. Divanda Şikâyetleri Dinlemek
Divan’da şikâyetçi dinlenirken veziriazamın bizzat bulunması gereklidir. Dışardan elçi
geldiğinde, durumları iyice kavramaması için, yanına bir bekçi konmalı ve ona elçiyi çok
gezdirmemesi tembih edilmelidir.
Narh durumları, dünyanın önemli işlerindendir. Onunla çok sıkı bir şekilde uğraşmak
gerekir. Makam sahiplerinden bir kısmının pirinç tüccarı olması ve bir kısmının evininde
attar (ıtriyyat) dükkânı olmaması gerekir. Narh fakirlerin işidir.
Makam sahiplerini bir iki şikâyetçi nedeniyle görevinden almamak gerekir. Şikâyet
edilen, gerek beylerden olsun, gerekse kadılardan olsun, eğer hakkında bir-iki defa şikâyet
olunursa, Veziriazam ona öğüt yollu bir mektup gönderip, nasihat etmelidir. Eğer bununla
yola gelmez şikâyetçileri de şikâyetlerinde ısrar ederlerse, görevden alınması gerekir.
23. Ve meratibde defteri emini, anun altına şehri emini, anun altına reisülküttab otururlar.
Ve şehr emini yüzyirmi akçe ulufe mutasarrıf olur. Küttab meratibinde reisülküttab, anun
altına yeniçeri katibi, anun altına rüznameci, anun altına sipahiler katibi, anun altına
mukabeleci ve mukataacı, anun altına tezkireci, anun altına reis katibleri oturur. Yukarıda
mezkur olan küttab hace makamındadır. Anlar Divan’a uzun yenli üst kaftanlı ile geleler.
Reis katibleri neferdir ve bu zikr olunan küttabın azl ü nasbı defterdarlarıma müfevvazdır.
Anların hüddamıdır.
24. Ve ulufeli müteferrika çaşnigirlerden mukaddemdir. Çaşnigirlerden sonra tımar
müteferrikasıdır. Anlardan aşağı çavuşlardır. Çavuşlar ile katibler kangısı eski ise ana
itibar olunur. Ve çavuş ve kâtip tımarı serbesttir. Ve ulufe müteferrikalarının yolu tımar
defterdarlığıdır. Tımar defterdarlarının yolu defter kethüdalığıdır. Ve Rumeli’nin defter
kethüdası riayet olunduk da mal defterdarı olmak caizdir. Ve reis katiblerinin yolu hazine
katibi olub mukataacı ve muhasebeci olmak kanunumdur.
25. Ve sahn mollaları makam-ı mevleviyettedir. Anlar cümle sancak beğlerine tasaddur
ederler. Ve dahil müderrisi ve haric müderrisi dahi makam-ı mevleviyettedir. Ve harici ve
dahil ve sahn ellişer akçe ile olur.
1.2.1.4. Divanda Şikâyetleri Dinlemek
Divan’da şikâyetçi dinlenirken veziriazamın bizzat bulunması gereklidir. Dışardan elçi
geldiğinde, durumları iyice kavramaması için, yanına bir bekçi konmalı ve ona elçiyi çok
gezdirmemesi tembih edilmelidir.
Narh durumları, dünyanın önemli işlerindendir. Onunla çok sıkı bir şekilde uğraşmak
gerekir. Makam sahiplerinden bir kısmının pirinç tüccarı olması ve bir kısmının evininde
attar (ıtriyyat) dükkânı olmaması gerekir. Narh fakirlerin işidir.
Makam sahiplerini bir iki şikâyetçi nedeniyle görevinden almamak gerekir. Şikâyet
edilen, gerek beylerden olsun, gerekse kadılardan olsun, eğer hakkında bir-iki defa şikâyet
olunursa, Veziriazam ona öğüt yollu bir mektup gönderip, nasihat etmelidir. Eğer bununla
yola gelmez şikâyetçileri de şikâyetlerinde ısrar ederlerse, görevden alınması gerekir.
