Vergide Etkin Pişmanlıktan Yararlanmak İçin Feragat Etme Şartı Aranılmayacaktır

II. ETKİN PİŞMANLIK MÜESSESESİNDE FERAGAT

7394 sayılı Kanunun 4’üncü maddesi ile 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 359’uncu maddesinin son fıkrasından önce gelmek üzere ve aynı kanununa eklenen geçici 34’üncü maddesi ile vergi sistemimize ilk defa vergi suçlarında etkin pişmanlık müessesesi getirilmiştir.[2]

5237 Sayılı Türk Ceza Kanununun 168. maddesi “ Etkin Pişmanlık” başlığı ile bağımsız bir bölüm halinde düzenlenmiştir. Buna göre “Bir suçun işlenmesinden sonra failin, herhangi bir dış etken bulunmaksızın kendi hür iradesiyle, meydana gelen neticeyi ortadan kaldırmaya yönelik davranışlarına etkin pişmanlık” denilmektedir.[3]

Türk vergi sistemimizde yerini bulan etkin pişmanlığın göstergesi ise vergi ödevlisinin iki eylemine bağlanmıştır.

1. ÖDEME ŞARTI: Vergi incelemesinde vergi kaybının tespit edilmesi hâlinde ise anılan maddede yazılı cezalar uygulanacaktır. Ancak bu durumda da maddenin üçüncü fıkrasında cezayı hafifletici nedenlere yer verilmiştir. Buna göre tarh edilen verginin gecikme faizi ve gecikme zammının tamamı ile kesilen cezaların yarısı ve buna isabet eden gecikme zammının soruşturma evresinde ödenmesi hâlinde verilecek ceza yarı oranında, kovuşturma evresinde hüküm verilinceye kadar ödenmesi hâlinde ise verilecek ceza üçte bir oranında indirilecektir. (359. madde/Üçüncü fıkra)

2. FERAGAT ŞARTI: Cezayı hafifleten nedenlerin uygulanması vergi mahkemesinde dava açılmaması, açılmışsa feragat edilmesi, kanun yollarına başvurulmaması veya başvurulmuşsa vazgeçilmesi şartlarına bağlanmıştır. (359. madde/Dördüncü fıkra)

Buna göre tarh edilen verginin gecikme faizi ve gecikme zammının tamamı ile kesilen cezaların yarısı ve buna isabet eden gecikme zammının soruşturma evresinde ödenmesi hâlinde verilecek ceza yarı oranında, kovuşturma evresinde hüküm verilinceye kadar ödenmesi hâlinde ise verilecek ceza üçte bir oranında indirilecektir.

Bu indirimin yapılabilmesi için ceza yargılaması aşamasında bağımsız bir süreç öngörülmemekte, bu aşamada indirim yapılabilmesinin bir şartı da olarak da, vergi mahkemelerinde dava açılmaması, açılmışsa feragat edilmesi, kanun yollarına başvurulmaması veya başvurulmuşsa vazgeçilmesi istenilmektedir.

Oysaki adli makamlarca yapılan ceza yargılamasında hüküm türleri beraat, ceza verilmesine yer olmadığı, mahkûmiyet, güvenlik tedbirine hükmedilmesi, davanın reddi ve düşmesi kararı olarak verilebilmekte ve vergi mahkemesinden bağımsız bir süreç yürütülmektedir.

Bu noktada, adli yargılama sürecinde verilecek karar için, bir başka yargılama alanı olan idari yargıda devam eden mahkeme süreci ile ilişki kurulması ve davadan vazgeçilmesine bağlanması Anayasa Mahkemesince uygun görülmemiştir. Çünkü vergi kaybı olup olmaması başka bir süreç iken vergi kaçakçılığı bambaşka bir süreçtir.

Bu bağlamda Anayasa Mahkemesi aşağıdaki gerekçelerle 213 sayılı Kanunun 359. maddesinin (ç) fıkrasından sonra gelen dördüncü fıkra düzenlemesini İPTAL etmiştir.

√ Vergi kaybını doğuracak ilave fiilin işlenmemiş olması, vergi suçunun muhatabı ile verginin muhatabının farklı kişiler olması, vergi ve ceza ile ilgili tespitlerde hatalar yapılması gibi ihtimallerin gerçekleşmesi durumunda aslında ödenmemesi gereken vergi ve diğer kalemlerin ödenmesi söz konusu olabilmektedir.

√ İdari ve/veya yargısal başvuru yolu biçiminde bir telafi mekanizmasının öngörülmediği ve yüklenen suçun sanık tarafından işlenmediğinin sabit olduğu gerekçesiyle verilecek beraat kararının kamu makamları tarafından dikkate alınmaması durumunda masumiyet karinesinin ihlal edilmesine sebebiyet verilecektir.